تاثیر دما و آب و هوا در نقاشی خودرو

آیا نقاشی به آب وهوا بستگی دارد:

آب و هوا بخش مهمی از زندگی ما را شامل می شود و حتی وقتی صحبت از نقاشی می شود مهمتر نیز می گردد. اینکه چه موقع نقاشی کنیم و چه موقع نقاشی نکنیم انتخاب مهمی است چنانچه یک پایان بی نقص مدنظر ما باشد. چندین قانون کلی وجود دارد که می گوید وقتیکه رطوبت نسبی بالای ۸۵ درصد است یا وقتی نقطه تشکیل شبنم کمتر از ۳ درجه با درجه حرارت محیط تفاوت دارد نقاشی نکنیم. اما چه تعداد از ما دقیقا مفهوم این ها را درک می کنند و چنانچه درک کنیم چگونه می توانیم واقعا آن ها را اندازه گیری کنیم؟

این مقاله تلاش دارد با بیانی ساده توضیح دهد که رطوبت و نقطه تشکیل شبنم چیست و چگونه با هم در ارتباطند.

بخار آب چیست؟

اولین سوالی که از خود باید بپرسیم این است که بخار آب چیست. برای پاسخ به این سوال باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که آب به شکل های مختلفی وجود دارد. به عنوان یک توده جامد، آب به شکل مایع، یخ ،و قطره همانند باران، مه و ابر وجود دارد. آب می تواند به شکل بخار نیز وجود داشته باشد که قابل مشاهده نمی باشد.

رطوبت نسبی تنها با شکل بخار آب مرتبط است و نه به هیچ یک از سایر اشکال ترکیبی آب/هوا.

رطوبت نسبی چیست؟

رطوبت نسبی (که به اختصار به آن RH گفته می شود) میزان بخار آب موجود در هوا نسبت به بیشترین میزانی است که در هر دمای خاصی، هوا می تواند آن را در خود نگه دارد.

فرض کنید که هوا تنها نصف بخار آبی که می تواند در خود نگه دارد را دارا می باشد در اینصورت RH برابر ۵۰ درصد می باشد، و چنانچه هوا تنها یک سوم از بیشترین میزان بخار آبی که می تواند در خود نگه دارد را دارا باشد در اینصورت RH برابر ۳۳ درصد خواهد بود. اگر هوا دقیقا به اندازه بیشترین میزان بخار آبی را که می تواند در خود جای دهد را دارا باشد در اینصورت RH آن برابر ۱۰۰ درصد خواهد بود.

RH میزان بخار آب است و به هیچ یک از سایر اشکال آب مانند باران مربوط نمی شود. در یک روز بارانی، RH سطح بخار آب هوای بین قطرات باران را اندازه می گیرد، بنابراین زمانیکه باران می بارد برخلاف آنچه مردم فکر می کنند،  RH 100 درصد نمی شود.

RH را چگونه اندازه می گیریم؟

ابزار الکترونیکی برای این منظور وجود دارند که برحسب دقت و اعتبار متفاوتند.

ابزار استانداردی به نام رطوبت سنج چرخان وجود دارد که یکی از مورد اطمینان ترین ابزار در رطوبت سنجی می باشد، که نیازی به باتری نداشته و تنها حدود ۲۰-۱۵ ثانیه طول می کشد تا رطوبت هوا را بخواند. این ابزار شبیه جغجغه بوده که دو دماسنج دارد، یکی از آن ها دارای حباب بوده و در معرض هوا قرار می گیرد و دیگری با پارچه نازکی پوشانده شده که قبل از استفاده همواره از طریق یک ظرف داخلی حاوی آب، مرطوب نگه داشته می شود. واحد اندازه گیری چرخش درحدود ۲۰-۱۵ ثانیه بوده و دو خوانش از دو دماسنج گرفته می شود.

هر دو دماسنج دو خوانش متفاوتی دارند، دماسنج مرطوب چندین درجه کمتر را نشان می دهد. دماسنج مرطوب خوانش کمتری دارد زیرا وقتی که در حال چرخیدن است مقداری از آب روی پارچه نازک بخار می شود و این باعث خنک شدن دماسنج می گردد. اینکه چه میزان آب بخار می شود بستگی به RH در آن زمان دارد. اگر RH زیاد باشد درنتیجه آب کمتری بخار می شود و اگر RH کم باشد آب بیشتری از پارچه روی دماسنج بخار خواهد شد.

این ابزار یک جدولی دارد که به شما این امکان را می دهد که میزان رطوبت نسبی را با استفاده از خوانش دماسنج خشک و تفاوت بین خوانش دو دماسنج متوجه شویم.

نقطه تشکیل شبنم چیست؟

همه ما تجربه مشاهده تشکیل شبنم را داشته ایم. تشکیل شبنم روی پنجره و رطوبت روی بطری ماء الشعیر دو نمونه از مثال های واضح می باشند.

نقطه تشکیل شبنم دمایی است (در مورد نقاشی معمولا با دمای سطح سروکار داریم) که در آن هوا دیگر قادر به نگه داشتن بخار آب موجود در خود نمی باشد و درصدی از آن شروع به تبدیل شدن به قطره می کند مثل میعان. این پدیده به این دلیل اتفاق می افتد که کاهش دمای هوا، میزان انرژی موجود برای نگه داشتن آب به شکل بخار را کم می کند.

برای مثال چنانچه شروع به خنک کردن بدنه یا عرشه قایق کنید، در بعضی نقاط میعان شروع به شکل گیری روی برخی سطوح می کند و این بدین دلیل است که هوای نزدیک آن سطوح نیز خنک می شود. دقیقا همین اتفاق در خانه برای پنجره ها نیز می افتد زمانیکه در شب هوای بیرون، شیشه را خنک می کند و رطوبت داخل خانه به اندازه کافی زیاد باشد قطرات آب روی سطح داخلی شیشه تشکیل می شود.

برای اینکه قادر به نقاشی روی یک سطح باشیم و بمنظور جلوگیری از تشکیل شبنم، این یک قانون تجربی است که دمای سطحی که می خواهید روی آن نقاشی کنید باید حدود ۳ درجه بیشتر از دمای تشکیل شبنم باشد.

چه چیزی یک سطح را می تواند خنک کند؟

برای خنک کردن یک سطح باید گرما (انرژی) از آن سطح گرفته شود. برای مثال این همان کاریست که یخچال انجام می دهد.

زمانیکه سطحی را با رنگ می پوشانید، رنگ، گرما (انرژی) را جذب کرده و به حلّال انرژی کافی برای تبخیر شدن از رنگ را می دهد. این فرایند تا جایی ادامه می یابد که تمام حلّال تبخیر شود. گرفتن انرژی از اجسام سبب خنک شدن سطح آن ها می شود. شما همان حس را خواهید داشت وقتیکه روی پوست خود بنزین، حلّال یا الکل بریزید همانطور که تبخیر می شود باعث خنک شدن پوست شما می گردد.

همچنین به خاطر داشته باشید که دمای سطوح با دمای محیط متفاوت است و بایستی توسط دماسنج سطوح اندازه گیری شود تا بتوان تصمیم گرفت که آیا دمای سطح به قدر کافی از دمای تشکیل شبنم بالاتر است که بشود شروع به نقاشی کرد یا خیر. برای مثال، وضوحا، آن سمتی از یک بدنه فولادی که در سایه قرار گرفته خنکتر از آن سمتی است که در معرض آفتاب قرار گرفته است. صبح ها، آن سمتی که به طرف آفتاب بوده عموما دمایش از محیط کمتر است درحالیکه عصرها ممکن است دمایش از دمای محیط بالاتر باشد.

ارتباط بین رطوبت نسبی و نقطه تشکیل شبنم چیست؟

جدولی که در پایین آمده محدوده ای از دماهای محیطی از ۵ تا ۳۰ درجه را نشان می دهد. مقابل این خوانش ها، رطوبت های نسبی و نقاط تشکیل شبنم محاسبه شده برای هر دما از محیط آورده شده است. شما می توانید مشاهده کنید که همانطور که رطوبت نسبی کاهش می یابد نقطه تشکیل شبنم نیز کمتر می گردد. این بدین دلیل است که با کاهش RH، دما باید بیشتر کاهش یابد تا روی یک سطح قطرات آب تشکیل گردد.

متوجه خواهید شد که هرجایی که رطوبت نسبی ۱۰۰ درصد باشد دمای محیط و نقطه تشکیل شبنم با هم برابر است. این بدین دلیل است که در این سطح از رطوبت، هوا دارای بیشترین میزان بخار آبی است که می تواند در خود جای دهد و هر کاهش جزئی در دما منجر خواهد شد به نشست ناگهانی رطوبت بر روی سطح.

حال اگر به مربع های زرد رنگ نگاه کنید متوجه خواهید شد که همه آن ها نقطه تشکیل شبنمی حدود ۳ درجه کمتر از دمای محیط دارند و سطح رطوبت نسبی آن ها حدود ۸۱ تا ۸۴ درصد می باشد.

امیدواریم اکنون متوجه این نکته شده باشید که چرا بعنوان یک اصل کلی نباید زمانیکه RH بالاتر از ۸۵ درصد می باشد نقاشی کنید. اگر RH بیشتر از ۸۵ درصد باشد دمای سطح ( که باید ۳ درجه بیشتر از نقطه تشکیل شبنم باشد) برابر یا بیشتر از دمای هوای محیط می گردد. ممکن است که عملی شود ولی عموما احتمال آن بسیار کم است اگر بخواهید بیرون نقاشی کنید.

اکنون می خواهیم یک سناریوی نقاشی را بررسی کنیم. فرض کنید دمای هوا ۲۰ درجه سانتیگراد باشد و RH را ۴۹ درصد اندازه گیری کرده باشیم. دمای بدنه فولادی قایقی که می خواهیم آن را رنگ کنیم ۱۱ درجه سانتیگراد در یک سمت و ۱۷ درجه سانتیگراد در سمت دیگر می باشد. حال سوال این است که آیا می توان آن را رنگ کرد؟

با نگاه به جدول فوق می بینیم که در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۴۹ درصد، نقطه تشکیل شبنم به ۹ درجه سانتیگراد می رسد. دمای بدنه فولادی می بایستی حتما حداقل ۳ درجه بالاتر از نقطه تشکیل شبنم باشد یعنی باید حداقل در حدود ۱۲ درجه سانتیگراد باشد. پاسخ این است که ما نباید سمتی که در سایه قرار گرفته را رنگ کنیم اما می توانیم سمتی که در آفتاب قرار گرفته را رنگ بزنیم.

پس چه موقع می توانیم رنگ بزنیم؟

هماطوری که قبلا گفته شد اولین قانون این است که دمای سطحی که می خواهیم روی آن نقاشی کنیم باید ۳ درجه از نقظه تشکیل شبنم بالاتر باشد.

عموما زمانی نقاشی کنید که دما درحال افزایش است تا درگیر نقطه تشکیل شبنم نشوید. تحت برخی شرایط، چنانچه می خواهید از رنگ روغن یا رزین برای الوار استفاده کنید، زمانی این کار را انجام دهید که آن سطح در حال خنک شدن می باشد این کار کمک می کند تا قابلیت نفوذ پذیری رنگ افزایش یابد. اما مراقب شرایط نقطه تشکیل شبنم باشید.

در رطوبت نسبی بالاتر از ۸۵ درصد نقاشی نکنید.

ترجیحا رنگ را، خصوصا پلی اورتان ها را زمانی که سطح رطوبت نسبی برابر یا کمتر از ۷۰ درصد باشد استفاده کنید. یک دلیل اینکار اینست که عوامل پخت ایزوسیانات نسبت به رطوبت در درجات مختلف واکنش نشان می دهند. اگر چنین چیزی برای نقاشی شما در درجات بالا اتفاق بیفتد، پخت نامناسبی نتیجه خواهد شد. در سناریوی بدترین حالت، زرد شدن رنگ های سفید و از دست رفتن زودهنگام براق بودن، اتفاق می افتد.

اگر شما دیوارها یا سقف را برای گردگیری شسته اید، مراقب باشید که رطوبت نسبی داخل از رطوبت نسبی بیرون بیشتر نشده باشد.

برای شروع به نقاشی، از راهنمای دما که روی محصول درج شده استفاده کنید و بدانید که بهترین و راحتترین دما برای شروع کار عموما همان دماهایی هستند که در محدوده پیشنهادی قرار می گیرند مثلا سعی کنید در محدوده پیشنهادی از شرایط متعادل تر استفاده کنید تا شرایط افراطی.